Burgers en belastingbetalers verdienen beter

Recent verscheen een artikel in NRC met de veelzeggende kop “Gegijzeld door de softwareboer”. Hert artikel put uit een onderzoek van Reporter Radio en NRC.
U weet het misschien niet maar bijna alle Nederlandse gemeenten gebruiken ICT Systemen van twee bedrijven: Centric en Pink Roccade. Het artikel schetst de ervaring van de gemeenten met deze leveranciers, de klant is er niet bepaald koning.

Gemeenten geven volgens schattingen van deskundigen onnodig honderden miljoenen per jaar uit. Bovendien zijn de ICT-systemen niet up-to-date en blijft de digitale dienstverlening aan burgers ver achter.

Kennelijk zitten de gemeenten in een dusdanige positie dat een van de leveranciers eenzijdig een tariefsverhoging van 50% en meer kan doorvoeren. Dat duidt op een ongezonde relatie en vendor lock-in. Als ik lees dat de leveranciers de specificaties van de interfaces, in het artikel de ‘stekkers en stopcontacten’, bepalen en dat zij als enige deze kunnen aanpassen en/of wijzigen dan gaan bij mij alle alarmbellen af.

Er is geen sprake van open standaarden en dito interfaces zodat het voor derden heel moeilijk is om een alternatief aan de gemeenten te bieden. Er is sprake van gedwongen winkelnering doordat concurrenten door de ‘huisleveranciers’ op deze wijze kundig buiten de deur worden gehouden.
De samenleving digitaliseert en de gemeenten hebben het nakijken want zonder open standaarden geen innovatie, laat staan een gezonde concurrentie met betere dienstverlening en lagere prijzen. Op alle fronten een slechte boodschap aan de burgers van alle gemeenten.

Het is onbestaanbaar dat de opdrachtgevers niet de standaarden (mede) bepalen en eisen dat deze open en beschreven zijn. Sterker nog, ik kan me voorstellen dat de in opdracht geschreven software minstens een gedeeld eigenaarschap heeft. Nog beter zou natuurlijk zijn dat het intellectueel eigendom bij de opdrachtgever ligt.

Dit is een probleem dat iedere burger van dit land aangaat, ons geld wordt namelijk verspild en we krijgen niet datgene dat we voor die investeringen zouden mogen verwachten. Er wordt misbruik gemaakt van een situatie die door onkunde en/of onverschilligheid is ontstaan. Bij de duopolisten, die hun handen in onschuld wassen, rinkelt der tussen de kassa. Los van het feit of deze leveranciers kwaadwillend zijn of niet, moet het streven zijn dergelijke ongezonde vendor lock-in situaties te voorkomen. De in het artikel opgevoerde ambtenaren en deskundigen zijn het er over eens dat de leveranciers alleen hun eigen belang dienen en baat hebben bij het onkundig houden van hun klanten.

De conclusie die we kunnen trekken is dat open standaarden en open source bij overheden te allen tijde de voorkeur moet hebben boven proprietary oplossingen. Immers: wat wij met elkaar betalen aan de ontwikkeling van de software moet ook aan ons allen ten goede komen, zonder bijkomende of hooguit nominale kosten.
Leveranciers die hier niet in mee kunnen of willen gaan moeten eenvoudigweg worden uitgesloten. Het gaat immers om ons belastinggeld en we zien graag dat dit goed wordt besteed.

 

deze blog verscheen eerder op www.blogit.nl